Dutch only.

De Paul Harland Dag 2014 was dus een heel fijne, enorm geslaagde dag! (En niet alleen omdat op vier na al mijn paperbacks van Ontmoeting met Vormgever en Mashup inmiddels uit mijn voorraad zijn verkocht. Sla dus snel toe; de PHD-prijs van € 10 voor het setje geldt nog steeds!) Net als vorig jaar wil ik geheel op eigen titel wat aandacht geven aan de top-3, en aan een paar andere verhalen die mij aangenaam hebben getroffen.

Om te beginnen de top-3 (de top-10 staat inmiddels op de site van de PHP):

• Op 3: Een aantal consequenties van de moord op Stalin; het lezen van anarchistische, socialistische en humanistische literatuur en de terugkeer van Nikolai Tesla door Peter Kaptein. Eigenlijk zegt de titel het al: dit verhaal is stampensvol. Stampensvol wereldbouw, stampensvol fascinerende en af en toe zelfs briljante ideeën, stampensvol pakkende en driedimensionale karakters, stampensvol plotwendingen, stampensvol maatschappelijk relevante issues. Dat is tegelijkertijd de kracht en de zwakte van dit verhaal. Omdat Kaptein heeft geprobeerd een novelle of zelfs een roman aan ideeën en complicaties in zijn inzending te persen, is het resultaat als kort verhaal niet genoeg een geheel om die laatste twee posities te overbruggen. Maar dat is een kwestie van—keihard—redigeren. Schrijven is schrappen, kill your darlings, en nog wat van dat klassieke schrijfadvies dat nog niets aan waarde heeft ingeboet. Maar als je daar doorheen kijkt, zie je een verhaal dat op zo verschrikkelijk veel manieren goed is! Kaptein laat op meesterlijke wijze zien hoe je met minimale middelen een schat aan wereldbouw en alternate history kan laten zien. Hij gebruikt taal virtuoos als middel om steeds dichter op de huid van zijn hoofdpersoon te kruipen. Hij jongleert met structuur, asynchroon vertellen, flashbacks en fragmenten, en hanteert zelfs typografie en bladspiegel als middelen om de beleving van zijn hoofdpersoon invoelbaar te maken.
  Voor beginnende schrijvers is dit verhaal een schat aan voorbeeldmateriaal, zowel van ambitieuze, gedurfde, rijke, stilistisch eigen verhalen vertellen als van wat er gebeurt als je vergeet te schrappen in je kolossale hoeveelheid fascinerende ideeën.
  Het komt mij voor dat Peter Kaptein alleen nog een rode pen nodig heeft om een van de komende jaren de Paul Harland Prijs in de wacht te slepen.
• Op 2: Koud Vuur van Saskia van Oostenrijk.
  Na lezen van dit verhaal dacht ik dat het niet anders kon dan dat de schrijver zeer recent zelf nog de middelbare school had doorlopen. Het is ontegenzeglijk een genreverhaal, met een superkrachten-thema dat knipoogt naar X-Men, maar het is ook een ijzersterke vertelling over scholier zijn, je handhaven in de klas, omgaan met je oudere zus, en met je eerste (kalver-) liefde. In schitterend proza, waarin de hoofdpersoon voor het voetlicht komt als een gevoelige ziel met een poëtisch oog voor de wereld om zich heen, vertel Van Oostenrijk op unieke, eigen wijze een verhaal over een onmogelijke liefde. Met zinnen als “de zon riep de rest van de klas als een sirene en ze waren als schipbreukelingen naar haar toegestroomd” en “Langzaam weefde het witte staafje, krijsend bij elke r of s, de eerste maandagochtendles aan elkaar” bracht ze me vanaf pagina 1 in vervoering. Zelden zijn plot, stijl en karakterisering zo goed met elkaar verweven.
• En de dik verdiende winnaar: Ter Ziele door Esther Scherpenisse.
  Hoewel dit verhaal op heel knappe wijze Grote Thema’s aansnijdt als de dood versus het eeuwige leven, en de onmogelijkheden van afscheid nemen, is het primair toch een verhaal over de hoofdpersonen en wat die doormaken. Scherpenisse laat de lezer op meesterlijke wijze zien hoe de aanstormende Dood, en de Eeuwigheid die daarop volgt, inslaan op haar hoofdpersoon, en hoe die langzaam verandert tot het moment dat hij opnieuw de keuze krijgt voorgelegd tussen eeuwig en eindig. En zonder iets weg te willen geven over het einde—want dat moet elke lezer zelf ontdekken—wil ik nog opmerken dat de keuze die Scherpenisse daar heeft gemaakt het slot van dit verhaal het beste van de wedstrijd maakt.

* Een toepasselijk citaat uit een verre van toepasselijk lied van Raymond van het Groenewoud…